Các loại vi khuẩn sâu răng và cách phòng ngừa hiệu quả

Sâu răng là một trong những vấn đề răng miệng phổ biến, nhưng bạn có biết vi khuẩn sâu răng chính là tác nhân gây ra tình trạng này? Những vi khuẩn này tồn tại trong miệng và có thể gây tổn thương nghiêm trọng nếu không được kiểm soát. Vậy làm thế nào để bảo vệ răng miệng tốt nhất?

Lý do vi khuẩn có thể gây sâu răng

Sâu răng là một trong những bệnh răng miệng phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Vi khuẩn sâu răng chính là tác nhân gây ra tình trạng này bằng cách tạo ra axit ăn mòn men răng, dẫn đến lỗ sâu và tổn thương răng.

Mặc dù có hàng trăm loại vi khuẩn trong khoang miệng, chỉ một số ít có khả năng gây sâu răng. Những vi khuẩn này hoạt động theo cơ chế chuyển hóa đường thành axit, tạo ra môi trường axit làm mất khoáng men răng.

Các loại vi khuẩn sâu răng phổ biến

Vi khuẩn sâu răng tồn tại tự nhiên trong khoang miệng, nhưng chỉ một số loại có khả năng gây hại cho men răng. Dưới đây là những loại vi khuẩn sâu răng phổ biến nhất mà bạn cần biết để bảo vệ răng miệng hiệu quả.

Streptococcus mutans – Thủ phạm chính gây sâu răng

Streptococcus mutans là vi khuẩn chính gây sâu răng, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành mảng bám và tạo ra môi trường axit có hại cho răng. Chúng có khả năng:

• Lên men đường từ thực phẩm, đặc biệt là đường sucrose, fructose và glucose, để tạo ra axit lactic.
• Tạo ra dextran, một hợp chất giúp vi khuẩn bám chắc vào răng và hình thành mảng bám dày đặc.
• Tồn tại và phát triển mạnh trong môi trường có độ pH thấp, khiến quá trình sâu răng diễn ra nhanh hơn.

1. mutans thường xuất hiện ngay từ khi trẻ nhỏ bắt đầu mọc răng và có thể truyền từ mẹ sang con qua tiếp xúc hằng ngày như hôn hoặc dùng chung muỗng ăn.

Lactobacillus – Vi khuẩn làm sâu răng tiến triển nhanh hơn

Lactobacillus không phải là tác nhân khởi phát sâu răng nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn sau:

• Tạo ra môi trường axit mạnh hơn, giúp vết sâu phát triển nhanh hơn.
• Tấn công vào ngà răng, gây tổn thương sâu hơn bên trong răng.
• Hoạt động mạnh khi răng đã bị tổn thương, khiến tình trạng sâu răng tiến triển nhanh hơn.

Loại vi khuẩn này thường được tìm thấy trong các sản phẩm sữa lên men như sữa chua, nhưng khi phát triển quá mức trong khoang miệng, chúng có thể trở thành tác nhân gây sâu răng nguy hiểm.

Actinomyces – Vi khuẩn gây sâu chân răng

Actinomyces là nhóm vi khuẩn có liên quan đến sâu chân răng và viêm nướu, đặc biệt phổ biến ở người lớn tuổi. Chúng có khả năng:

• Gây sâu răng ở vùng chân răng, đặc biệt khi nướu bị tụt hoặc viêm.
• Góp phần gây viêm nha chu, có thể làm mất răng nếu không kiểm soát kịp thời.
• Phát triển mạnh trong các mảng bám gần nướu, nếu không làm sạch kỹ càng.

Những người hút thuốc, bị khô miệng hoặc mắc bệnh lý nướu răng thường có nguy cơ cao bị sâu răng do Actinomyces.

Veillonella – Vi khuẩn trung gian có mặt trong khoang miệng

Veillonella là loại vi khuẩn thường sống chung với Streptococcus mutans và Lactobacillus. Mặc dù không trực tiếp gây sâu răng, nhưng chúng:

• Tiêu thụ axit lactic do vi khuẩn khác sản xuất, giúp giảm mức độ axit trong miệng.
• Không tạo ra axit, nhưng có thể giúp duy trì môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sâu răng khác phát triển.

Sự hiện diện của Veillonella có thể giúp giảm phần nào tổn thương do Streptococcus mutans gây ra, nhưng không đủ để ngăn ngừa sâu răng hoàn toàn.

Bifidobacterium – Vi khuẩn có lợi nhưng cũng có hại

Bifidobacterium thường được biết đến như một lợi khuẩn quan trọng trong hệ tiêu hóa, nhưng một số chủng của nó cũng có thể góp phần gây sâu răng:

• Xuất hiện nhiều trong khoang miệng của trẻ nhỏ, đặc biệt là những bé bú bình quá nhiều.
• Tiêu hóa carbohydrate và tạo axit, làm mòn men răng nếu phát triển quá mức.

Vi khuẩn này thường có lợi nếu giữ ở mức cân bằng, nhưng khi mất kiểm soát, chúng có thể làm tăng nguy cơ sâu răng.

Scardovia wiggsiae – Vi khuẩn gây sâu răng ở trẻ nhỏ

Đây là một loại vi khuẩn tương đối mới, được phát hiện có liên quan đến sâu răng sớm ở trẻ em:

• Tồn tại ngay cả khi pH miệng rất thấp, giúp vi khuẩn sâu răng khác phát triển mạnh.
• Được tìm thấy nhiều trong các trường hợp sâu răng nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, đặc biệt khi trẻ tiêu thụ nhiều đường.

Scardovia wiggsiae là một trong những tác nhân khiến trẻ em dễ bị sâu răng ngay cả khi đã vệ sinh răng miệng đầy đủ.

Cách phòng ngừa vi khuẩn sâu răng hiệu quả

Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn trong miệng, nhưng có thể kiểm soát và hạn chế sự phát triển của vi khuẩn sâu răng bằng các biện pháp sau:

• Chăm sóc răng miệng đúng cách: Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày với kem đánh răng chứa fluoride, sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng và súc miệng bằng nước muối hoặc nước súc miệng kháng khuẩn.
• Hạn chế thực phẩm có đường: Giảm tiêu thụ bánh kẹo, nước ngọt có gas, thực phẩm chế biến sẵn có nhiều carbohydrate để hạn chế nguồn dinh dưỡng cho vi khuẩn.
• Bổ sung thực phẩm có lợi cho răng: Ăn nhiều rau xanh, các loại hạt, sữa, phô mai giúp cung cấp canxi và tăng cường men răng.
• Uống nhiều nước: Giúp rửa trôi vi khuẩn và kích thích tiết nước bọt để trung hòa axit.
• Tránh khô miệng: Nhai kẹo cao su không đường để kích thích nước bọt, hạn chế uống rượu và hút thuốc vì những thói quen này có thể làm giảm lượng nước bọt.
• Khám răng định kỳ: Đến nha sĩ ít nhất 6 tháng/lần để phát hiện sớm dấu hiệu sâu răng, lấy cao răng và kiểm tra tổng thể sức khỏe răng miệng.
• Trám răng khi cần thiết: Nếu có dấu hiệu sâu răng nhỏ, nên trám răng sớm để ngăn vi khuẩn tiếp tục phá hủy răng.

Vi khuẩn sâu răng là nguyên nhân chính gây tổn thương răng miệng, nhưng bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu biết cách chăm sóc răng đúng cách. Đừng để vi khuẩn làm ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng của bạn! Gọi ngay hotline 0917.05.99.33 của DrKam để được tư vấn chi tiết và giải pháp điều trị hiệu quả!