Các loại viêm họng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm họng có nhiều loại khác nhau, từ cấp tính đến mạn tính, mỗi loại có nguyên nhân và triệu chứng riêng. Hiểu rõ các loại viêm họng sẽ giúp bạn nhận biết bệnh sớm và có hướng điều trị phù hợp, bảo vệ sức khỏe vùng họng một cách hiệu quả nhất.

Viêm họng cấp tính

Viêm họng cấp tính là tình trạng viêm niêm mạc họng xảy ra đột ngột, do nhiễm trùng hoặc các tác nhân kích thích bên ngoài. Đây là một trong các loại viêm họng phổ biến, dễ nhận biết và có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu

Viêm họng cấp tính thường xuất phát từ hai nhóm nguyên nhân chính. Thứ nhất, nhiễm virus gây cảm lạnh, cúm hoặc vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, là nguyên nhân phổ biến nhất. Thứ hai, tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi, hoặc hóa chất độc hại có thể gây kích ứng niêm mạc họng, dẫn đến viêm cấp tính.

Cách nhận biết

Các triệu chứng của viêm họng cấp tính xuất hiện nhanh chóng và dễ nhận thấy. Người bệnh thường cảm thấy đau rát họng đột ngột, khó nuốt thức ăn hoặc nước uống. Bên cạnh đó, sốt, mệt mỏi và hạch ở cổ sưng đau là các dấu hiệu điển hình giúp nhận diện tình trạng này.

Phương hướng điều trị

Điều trị viêm họng cấp tính thường bao gồm các biện pháp tại nhà và can thiệp y tế khi cần thiết. Nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước ấm, và sử dụng nước muối sinh lý để súc họng là các cách giúp giảm triệu chứng. 

Trong trường hợp bị nhiễm các loại viêm họng do vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh để xử lý tận gốc nguyên nhân. Tuy nhiên, không tự ý sử dụng kháng sinh để tránh tình trạng kháng thuốc.

Viêm họng mạn tính

Viêm họng mạn tính là tình trạng viêm kéo dài ở niêm mạc họng, thường tái phát nhiều lần và gây khó chịu cho người bệnh. Đây là một trong các loại viêm họng thường gặp ở những người tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc có các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu

Viêm họng mạn tính thường bắt nguồn từ sự kích thích lâu dài bởi các yếu tố môi trường như ô nhiễm không khí, khói thuốc lá, hoặc hóa chất độc hại. Ngoài ra, các bệnh lý như viêm mũi xoang hoặc trào ngược dạ dày thực quản cũng là nguyên nhân phổ biến, gây tổn thương niêm mạc họng và làm tình trạng viêm kéo dài.

Cách nhận biết

Các triệu chứng của viêm họng mạn tính kéo dài trên 2 tuần hoặc thường xuyên tái phát trên 3 tháng và gây khó chịu liên tục. Người bệnh thường cảm thấy đau họng kéo dài, khô họng, hoặc có cảm giác vướng khó chịu. Ho khan xuất hiện thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm, khiến giấc ngủ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Phương hướng điều trị

Điều trị viêm họng mạn tính cần bắt đầu từ việc điều chỉnh môi trường sống, hạn chế tiếp xúc với các tác nhân kích thích như khói bụi, hóa chất. 

Đồng thời, việc điều trị nguyên nhân gốc như trào ngược dạ dày thực quản hoặc viêm mũi xoang là yếu tố quyết định để giảm thiểu tình trạng tái phát. Ngoài ra, súc họng bằng nước muối sinh lý và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh cũng góp phần cải thiện tình trạng viêm họng.

Viêm họng hạt

Viêm họng hạt là một dạng của viêm họng mãn tính, xảy ra khi niêm mạc họng bị kích thích lâu ngày, dẫn đến sự tăng sản của các mô lympho. Loại viêm họng này thường gây khó chịu kéo dài và ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu

Nguyên nhân chính gây viêm họng hạt là viêm họng mãn tính kéo dài, khiến các mô lympho tại thành họng phải hoạt động quá mức để chống lại tác nhân gây bệnh, dẫn đến hiện tượng tăng sản.

Ngoài ra, tác động từ khí hậu, đặc biệt là khi thời tiết khô lạnh, và môi trường ô nhiễm như khói bụi, hóa chất cũng góp phần gây ra tình trạng này.

Cách nhận biết

Viêm họng hạt thường gây cảm giác ngứa rát họng và khó chịu khi nuốt. Người bệnh có thể cảm thấy vướng, như có dị vật trong họng, nhất là khi ăn uống hoặc nói chuyện. Khi soi họng, có thể quan sát thấy các hạt nhỏ màu đỏ hoặc trắng, nổi rõ trên bề mặt thành họng, đây là dấu hiệu đặc trưng của các loại viêm họng hạt.

Phương hướng điều trị

Việc điều trị viêm họng hạt bắt đầu bằng cách súc họng hàng ngày với nước muối sinh lý để làm sạch vùng họng và giảm kích thích. Đồng thời, giữ vệ sinh răng miệng đúng cách cũng là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa tình trạng viêm lan rộng. 

Nếu có các bệnh lý liên quan như viêm mũi xoang, cần điều trị triệt để để loại bỏ nguyên nhân gốc rễ. Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp chuyên sâu như đốt hạt bằng laser hoặc plasma.

Viêm họng do liên cầu khuẩn (Streptococcus)

Viêm họng do liên cầu khuẩn là dạng viêm họng nguy hiểm hơn so với các loại thông thường, do vi khuẩn Streptococcus nhóm A gây ra. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm cầu thận hoặc thấp khớp cấp.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu

Nguyên nhân chính gây viêm họng do liên cầu khuẩn là nhiễm vi khuẩn Streptococcus nhóm A qua đường hô hấp. Bệnh có thể lây lan khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ người bệnh, như qua ho, hắt hơi hoặc sử dụng chung vật dụng cá nhân.

Cách nhận biết

Triệu chứng của viêm họng do liên cầu khuẩn thường dữ dội và rõ ràng hơn so với các loại viêm họng do virus. Người bệnh thường bị đau họng nghiêm trọng, khó nuốt, kèm theo sốt cao đột ngột. Khi quan sát amidan, có thể thấy các đốm trắng hoặc mủ, đây là dấu hiệu đặc trưng của bệnh. Ngoài ra, vùng cổ có thể bị sưng hạch, gây cảm giác đau khi chạm vào.

Phương hướng điều trị

Việc điều trị các loại viêm họng do liên cầu khuẩn yêu cầu sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ để tránh tình trạng kháng kháng sinh. 

Bên cạnh đó, người bệnh cần nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước ấm và bổ sung dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng. Các biện pháp hỗ trợ như súc họng bằng nước muối sinh lý cũng giúp giảm triệu chứng đau rát và khó chịu.

Viêm họng do trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Viêm họng do trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên vùng họng, gây kích ứng và viêm niêm mạc. Bệnh lý này thường liên quan đến các rối loạn tiêu hóa và có thể kéo dài nếu không được điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu

Nguyên nhân chính của viêm họng do GERD là axit dạ dày trào ngược lên thực quản và vùng họng, đặc biệt khi cơ thắt thực quản dưới hoạt động kém hiệu quả. Axit dạ dày kích thích niêm mạc họng, gây viêm và dẫn đến các triệu chứng khó chịu. Thói quen ăn uống không khoa học, căng thẳng kéo dài, hoặc thừa cân béo phì cũng là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Cách nhận biết

Người bệnh thường cảm thấy nóng rát, khó chịu ở cổ họng, đặc biệt sau khi ăn hoặc khi nằm. Ho dai dẳng là triệu chứng phổ biến, thường đi kèm với ợ nóng, ợ chua hoặc cảm giác vướng trong họng. Triệu chứng có thể nặng hơn vào ban đêm hoặc sau khi tiêu thụ thực phẩm nhiều gia vị, dầu mỡ hoặc chất kích thích như cà phê và rượu.

Phương hướng điều trị

Điều trị viêm họng do GERD bắt đầu bằng việc thay đổi chế độ ăn uống và lối sống. Người bệnh nên tránh các thực phẩm kích thích dạ dày như đồ cay nóng, đồ chua, và đồ uống có cồn. Ăn uống điều độ, chia nhỏ bữa ăn và không nằm ngay sau khi ăn giúp giảm tình trạng trào ngược.

Ngoài ra, việc sử dụng thuốc giảm tiết axit (như thuốc ức chế bơm proton, thuốc trung hòa acid dịch vị, thuốc kháng histamin,…) theo chỉ định của bác sĩ là biện pháp quan trọng để kiểm soát tình trạng bệnh. Trong các trường hợp nặng, cần điều trị các bệnh lý tiêu hóa liên quan để ngăn ngừa trào ngược kéo dài.

Viêm họng do dị ứng

Viêm họng do dị ứng là một phản ứng của cơ thể khi tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng từ môi trường. Loại viêm họng này không phải do nhiễm trùng nên không gây sốt, nhưng thường kèm theo các triệu chứng dị ứng khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu

Nguyên nhân chính gây viêm họng do dị ứng là sự tiếp xúc với các tác nhân kích thích từ môi trường như phấn hoa, lông động vật, bụi nhà, hoặc hóa chất. Các chất gây dị ứng này kích hoạt hệ miễn dịch, dẫn đến tình trạng viêm và ngứa ở vùng họng. Thời tiết thay đổi đột ngột hoặc môi trường khô hanh cũng có thể làm tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn.

Cách nhận biết

Người mắc các loại viêm họng do dị ứng thường có triệu chứng ngứa họng và ho khan, kèm theo chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi. Điểm khác biệt quan trọng là bệnh không gây sốt và thường đi kèm với các dấu hiệu dị ứng khác như ngứa mắt, nổi mẩn đỏ hoặc hắt hơi liên tục.

Phương hướng điều trị

Điều trị viêm họng do dị ứng tập trung vào việc loại bỏ nguyên nhân gây dị ứng và kiểm soát triệu chứng. Tránh xa các tác nhân kích thích như phấn hoa, lông động vật, hoặc bụi là bước quan trọng đầu tiên. 

Đối với các triệu chứng nhẹ, có thể sử dụng thuốc kháng histamin hoặc thuốc dị ứng theo chỉ định của bác sĩ. Trong các trường hợp nặng hơn, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị chuyên sâu hơn để kiểm soát tình trạng dị ứng.

Viêm họng do nấm

Viêm họng do nấm Candida là tình trạng viêm niêm mạc họng do sự phát triển quá mức của nấm Candida albicans. Loại viêm họng này thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc đã sử dụng kháng sinh kéo dài, dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh vùng miệng và họng.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu

Nguyên nhân chính của viêm họng do nấm là nhiễm nấm Candida, một loại nấm thường tồn tại trong cơ thể nhưng có thể phát triển mạnh mẽ khi hệ miễn dịch suy yếu. 

Bệnh cũng phổ biến ở những người sử dụng kháng sinh kéo dài hoặc điều trị bằng corticosteroid, do các loại thuốc này làm mất cân bằng vi sinh tự nhiên, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.

Cách nhận biết

Người bệnh thường có cảm giác đau và đỏ ở họng, kèm theo khó chịu khi nuốt. Dấu hiệu đặc trưng của viêm họng do nấm là sự xuất hiện của các mảng trắng giống bã đậu hoặc kem sữa trên niêm mạc họng và lưỡi. Các mảng trắng này có thể dễ bong ra nhưng để lại vùng niêm mạc đỏ, đau rát, thậm chí chảy máu nhẹ.

Phương hướng điều trị

Điều trị viêm họng do nấm tập trung vào việc loại bỏ nấm Candida bằng thuốc kháng nấm, thường ở dạng viên ngậm, thuốc nước hoặc kem bôi. Để ngăn ngừa tái phát, người bệnh cần giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ, súc họng bằng nước muối sinh lý và hạn chế sử dụng kháng sinh hoặc các loại thuốc ức chế miễn dịch khi không cần thiết.

Viêm họng do tổn thương cơ học hoặc hóa chất

Viêm họng do tổn thương cơ học hoặc hóa chất xảy ra khi niêm mạc họng bị kích thích hoặc tổn thương bởi các tác nhân bên ngoài như khói bụi, hóa chất, hoặc chấn thương vật lý. Loại viêm họng này thường gặp ở những người làm việc trong môi trường độc hại hoặc sử dụng thực phẩm, đồ uống quá nóng hoặc sắc nhọn.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu

Nguyên nhân chính của viêm họng dạng này là do hít phải khói bụi, khí độc, hoặc hóa chất gây kích ứng mạnh lên niêm mạc họng. Ngoài ra, các chấn thương cơ học như nuốt phải thức ăn sắc nhọn, nói lớn hoặc la hét quá nhiều cũng có thể làm tổn thương họng, gây ra tình trạng viêm.

Cách nhận biết

Người bệnh thường cảm thấy đau rát họng ngay sau khi tiếp xúc với tác nhân gây tổn thương. Họng có thể sưng đỏ, kèm theo cảm giác khó chịu khi nuốt. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, có thể xuất hiện các vết loét nhỏ hoặc vùng tổn thương rõ ràng trên niêm mạc họng.

Phương hướng điều trị

Điều trị viêm họng do tổn thương cơ học hoặc hóa chất cần tập trung vào việc loại bỏ tác nhân gây bệnh. Nếu nguyên nhân là từ môi trường làm việc, cần sử dụng các biện pháp bảo hộ như đeo khẩu trang hoặc tránh tiếp xúc trực tiếp với hóa chất. 

Sử dụng thuốc giảm đau, súc họng bằng nước muối sinh lý, và giữ vệ sinh vùng họng là các biện pháp hỗ trợ hiệu quả. Trong trường hợp tổn thương nghiêm trọng hoặc kéo dài, người bệnh nên đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Lời khuyên để bảo vệ sức khỏe vòm họng

Sức khỏe vòm họng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ hô hấp và giao tiếp hàng ngày. Để bảo vệ vùng họng khỏi các bệnh lý và kích ứng, bạn có thể áp dụng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau:

• Giữ vệ sinh răng miệng và súc họng hàng ngày: Vệ sinh răng miệng sạch sẽ và súc họng bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch vi khuẩn, giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Tránh các tác nhân kích thích: Khói thuốc lá và bụi bẩn dễ gây tổn thương niêm mạc họng. Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm để hạn chế nguy cơ này.
• Thăm khám bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường: Các triệu chứng như đau rát họng hoặc khó nuốt kéo dài cần được kiểm tra và xử lý sớm để tránh bệnh tiến triển.

Nếu bạn cần tư vấn hoặc hỗ trợ về các giải pháp xử lý các loại viêm họng, hãy liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia tại DrKam qua hotline 0917.05.99.33. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và mang đến những giải pháp chuẩn y khoa, phù hợp nhất dành cho bạn. Sức khỏe là vốn quý, hãy hành động ngay hôm nay!

Bài viết liên quan

• Viêm họng có đờm: Nguyên nhân, biến chứng và cách điều trị
• Hình ảnh viêm họng liên cầu khuẩn và những điều cần biết
• Nguyên nhân gây viêm họng và cách phòng ngừa hiệu quả