Nguyên nhân gây sâu răng và những điều bạn cần biết

Sâu răng là một trong những vấn đề phổ biến nhất về răng miệng, ảnh hưởng đến mọi độ tuổi. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ về các nguyên nhân gây sâu răng và cách phòng tránh. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn để bảo vệ nụ cười khỏe mạnh.

Vi khuẩn – Tác nhân chính gây sâu răng

Vi khuẩn trong khoang miệng là nguyên nhân hàng đầu gây sâu răng. Chúng sản sinh axit làm mòn men răng, tạo điều kiện hình thành lỗ sâu nếu không được kiểm soát.

Vi khuẩn Streptococcus mutans và Lactobacillus

Streptococcus mutans và Lactobacillus là hai loại vi khuẩn đóng vai trò chính trong quá trình hình thành sâu răng. Streptococcus mutans là thủ phạm chính, bám dính lên bề mặt răng và tạo ra một lớp màng bám trên răng.

Vi khuẩn Lactobacillus đẩy nhanh quá trình lên men đường và làm gia tăng nồng độ axit trong khoang miệng. Sự kết hợp của hai loại vi khuẩn này khiến men răng mất khoáng nhanh chóng, tạo điều kiện thuận lợi cho sâu răng hình thành.

Sự hình thành mảng bám và axit làm hỏng men răng

Mảng bám răng là lớp màng vi khuẩn tích tụ trên bề mặt răng sau mỗi bữa ăn. Nếu không được loại bỏ kịp thời, chúng sẽ phát triển thành một lớp màng dày, chứa đầy vi khuẩn và cặn thức ăn. Khi tiếp xúc với đường, vi khuẩn trong mảng bám sẽ lên men và tạo ra axit lactic. 

Axit này làm giảm độ pH trong khoang miệng, dẫn đến quá trình khử khoáng, khiến men răng yếu đi và dễ bị bào mòn. Khi men răng bị tổn thương, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào ngà răng, gây tổn thương nghiêm trọng hơn. Nếu không được kiểm soát, sâu răng sẽ tiến triển từ lớp ngoài vào tận tủy răng, gây viêm nhiễm và đau nhức kéo dài.

Chế độ ăn uống chứa nhiều đường và tinh bột

Thực phẩm bạn tiêu thụ hàng ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe răng miệng. Một chế độ ăn giàu đường và tinh bột tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, làm tăng nguy cơ sâu răng nếu không được kiểm soát.

Thực phẩm chứa đường – “Thủ phạm” hàng đầu gây sâu răng

Đường và tinh bột là nguồn dinh dưỡng chính của vi khuẩn gây sâu răng. Khi bạn tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường, vi khuẩn trong khoang miệng sẽ lên men đường và sản sinh axit. Axit này làm giảm độ pH trong miệng, khiến men răng bị mất khoáng và dễ bị ăn mòn. 

Các loại thực phẩm có hàm lượng đường cao như kẹo, nước ngọt có gas, bánh ngọt, và trái cây sấy khô là những “thủ phạm” nguy hiểm nhất. Đặc biệt, thực phẩm dính hoặc có kết cấu dai như caramel hay bánh quy có thể bám lâu trên răng, kéo dài thời gian vi khuẩn sản sinh axit, khiến răng chịu tổn thương nghiêm trọng hơn.

Thói quen ăn vặt thường xuyên

Ăn vặt liên tục, đặc biệt là các thực phẩm giàu tinh bột và đường, sẽ duy trì môi trường axit trong khoang miệng suốt cả ngày. Mỗi lần ăn, vi khuẩn lại có cơ hội lên men đường và tạo axit, khiến men răng bị tấn công liên tục mà không có thời gian hồi phục. 

Đồ ăn vặt như snack, khoai tây chiên, bánh mì, nước ngọt không chỉ làm tăng nguy cơ sâu răng mà còn dễ bám vào các kẽ răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Nếu không vệ sinh răng miệng ngay sau khi ăn vặt, tình trạng này sẽ kéo dài, dẫn đến hình thành mảng bám cứng đầu và gia tăng nguy cơ sâu răng nhanh chóng.

Vệ sinh răng miệng sai cách

Vệ sinh răng miệng không đúng cách là một trong những nguyên nhân gây sâu răng phổ biến. Nếu răng không được làm sạch triệt để, vi khuẩn và mảng bám sẽ tích tụ, tạo điều kiện cho sâu răng phát triển nhanh chóng.

Đánh răng không đúng cách hoặc không đủ số lần/ngày

Việc không đánh răng thường xuyên hoặc đánh răng sai cách là yếu tố quan trọng dẫn đến nguyên nhân gây sâu răng. Nếu bạn chỉ đánh răng 1 lần/ngày hoặc không vệ sinh răng sau khi ăn, thức ăn thừa sẽ bám vào răng, trở thành nguồn dinh dưỡng cho vi khuẩn sinh sôi. 

Việc chải răng quá nhanh hoặc quá mạnh cũng có thể làm tổn thương men răng, khiến răng dễ bị mài mòn và nhạy cảm hơn. Để bảo vệ răng khỏi nguy cơ sâu răng, bạn cần đánh răng ít nhất 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm, chải răng nhẹ nhàng theo chiều dọc hoặc xoay tròn để loại bỏ vi khuẩn mà không làm tổn thương men răng.

Không dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng

Bỏ qua chỉ nha khoa và nước súc miệng là một nguyên nhân gây sâu răng mà nhiều người không để ý. Chỉ đánh răng không thể làm sạch hoàn toàn các kẽ răng, nơi mảng bám và vi khuẩn dễ tích tụ. Chỉ nha khoa giúp loại bỏ thức ăn thừa và mảng bám trong những vị trí mà bàn chải không chạm tới, giảm nguy cơ hình thành sâu răng ở kẽ răng. 

Bên cạnh đó, nước súc miệng chứa các thành phần kháng khuẩn có thể tiêu diệt vi khuẩn gây hại, giúp cân bằng môi trường khoang miệng và ngăn ngừa sâu răng hiệu quả. Nếu không sử dụng hai phương pháp này kết hợp với đánh răng hàng ngày, răng vẫn có nguy cơ bị tấn công bởi vi khuẩn, làm gia tăng nguy cơ sâu răng theo thời gian.

Khô miệng và thiếu nước bọt

Thiếu nước bọt là một nguyên nhân gây sâu răng mà nhiều người thường bỏ qua. Nước bọt đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ răng miệng, giúp rửa trôi vi khuẩn và trung hòa axit. Khi lượng nước bọt bị giảm, răng sẽ dễ bị tấn công bởi vi khuẩn, làm tăng nguy cơ sâu răng.

Nước bọt có vai trò gì trong việc ngăn ngừa sâu răng?

Nước bọt không chỉ giúp làm ẩm khoang miệng mà còn đóng vai trò như một hàng rào bảo vệ răng trước vi khuẩn và axit. Trong nước bọt có chứa enzyme giúp phân giải thức ăn, hạn chế mảng bám hình thành và hỗ trợ quá trình tái khoáng men răng. 

Khi bị khô miệng do sử dụng một số loại thuốc (như thuốc kháng histamin, thuốc chống trầm cảm), do tuổi tác hoặc bệnh lý như tiểu đường, lượng nước bọt tiết ra giảm đáng kể. Điều này khiến vi khuẩn dễ dàng phát triển, làm tăng nguy cơ mất khoáng men răng và hình thành sâu răng.

Thói quen gây khô miệng 

Một số thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên cũng là nguyên nhân gây sâu răng do chúng làm giảm tiết nước bọt. Nicotine trong thuốc lá có thể làm co mạch máu trong tuyến nước bọt, khiến miệng luôn trong trạng thái khô rát. Rượu bia cũng làm mất nước trong cơ thể, gây tình trạng khô miệng kéo dài. 

Để cải thiện tình trạng này, bạn có thể uống nhiều nước, nhai kẹo cao su không đường hoặc ăn thực phẩm giàu nước như trái cây tươi để kích thích tuyến nước bọt hoạt động tốt hơn. Ngoài ra, tránh sử dụng đồ uống có cồn và hạn chế thuốc lá sẽ giúp khoang miệng duy trì độ ẩm tự nhiên, giảm nguy cơ sâu răng đáng kể.

Hiểu rõ nguyên nhân gây sâu răng giúp bạn chủ động phòng tránh và bảo vệ sức khỏe răng miệng tốt hơn. Nếu bạn đang gặp vấn đề về sâu răng hoặc cần tư vấn giải pháp chăm sóc răng miệng hiệu quả, hãy gọi ngay 0917.05.99.33 để được DrKam tư vấn chi tiết và hỗ trợ kịp thời!